KOMENTARZ
Teresa Wójcik
Redaktor BiznesAlert.pl
Wczoraj (21.12) Sejm skierował do pierwszego czytania projekt ustawy o zmianie ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego, złożony przez posłów PiS. Drugie czytanie ma się odbyć jeszcze na obecnym posiedzeniu Sejmu. Proponowana nowelizacja dotyczy m.in. likwidacji kopalń, odpraw, urlopów górniczych, zbywaniu zakładów górniczych.
W sejmowej prezentacji projektu czytamy, że dotyczy on „wprowadzenia zmian o charakterze systemowym m. in. w zakresie przedłużenia obowiązywania regulacji dotyczących możliwości zbywania kopalń, zakładów górniczych lub ich oznaczonych części do końca 2018 roku i regulacji dotyczących restrukturyzacji zatrudnienia oraz zmian sposobu realizacji uprawnienia byłych pracowników kopalń postawionych w stan likwidacji przed dniem 1 stycznia 2007 r. i zmian zasad naliczania wysokości jednorazowych odpraw pieniężnych wobec osób, które skorzystają z tego instrumentu od dnia 1 stycznia 2016 r.” Posłowie w „Uzasadnieniu” do projektu stwierdzają, że „sytuacja nie tylko na krajowym ale również międzynarodowym rynku surowców energetycznych spowodowała, iż podjęto decyzję o konieczności działań optymalizacyjnych i zmodyfikowaniu dotychczasowych zasad funkcjonowania sektora węgla kamiennego w oparciu o przedmiotowy projekt ustawy. Zasadniczym celem projektu jest zmiana przepisów ustawy z dnia 7 września 2007 r. o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego (Dz. U. z 2015 r. poz. 143)” Zmiana ma polegać „na wydłużeniu okresu zbywania mienia przedsiębiorstw górniczych na rzecz przedsiębiorstwa zajmującego się likwidacją, a także wydłużeniu terminu uprawniającego pracowników przedsiębiorstw górniczych do skorzystania z możliwych świadczeń” . Wnioskodawcy podkreślili, że 22 stycznia 2015 r. uchwalono ustawę o zmianie ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego w latach 2008-2015 oraz niektórych innych ustaw. Ta nowelizacja wprowadziła mechanizmy restrukturyzacji sektora węgla kamiennego.
W „Uzasadnieniu” przypomniano, że trwa procedura notyfikacyjna w Komisji Europejskiej programu rządowego „Pomoc państwa dla sektora górnictwa węgla kamiennego w latach 2015 – 2018″. Program ten przewiduje:
– kontynuację po 2015 r. udzielania pomocy w związku z kopalniami postawionymi w stan likwidacji przed dniem 1 stycznia 2007 r. Pomoc obejmowała i nadal ma obejmować dotacje i zwolnienia z niektórych opłat publiczno-prawnych kwoty mające sfinansować koszty nadzwyczajne powstałe w związku z postawieniem przed dniem 1 stycznia 2007 r. kopalnie węgla kamiennego w stan likwidacji. Do kosztów tych zalicza się koszty szkód górniczych, zadań likwidacyjnych i polikwidacyjnych wykonywanych w kopalniach, w tym zadań związanych z ochroną środowiska (rekultywacja terenu) oraz koszty związane z świadczeniami pracowniczymi (prawo do bezpłatnego węgla lub jego ekwiwalentu, renta wyrównawcza);
– nowe instrumenty pomocowe w związku z kopalniami, które zostaną lub już zostały postawione w stan likwidacji po dniu 1 stycznia 2007 r., ale przed dniem 1 stycznia 2019 r. Do instrumentów tych należą dotacje i zwolnienia z niektórych danin publiczno-prawnych w celu sfinansowania kosztów nadzwyczajnych powstałych w związku z likwidowanymi kopalniami. Do kosztów tych zalicza się koszty szkód górniczych, zadań likwidacyjnych i polikwidacyjnych wykonywanych w kopalniach, w tym zadań związanych z ochroną środowiska (rekultywacja terenu) oraz koszty związane z pracownikami (prawo do bezpłatnego węgla lub jego ekwiwalentu, renta wyrównawcza jak również, urlop górniczy i urlop dla pracowników zakładów mechanicznej przeróbki węgla, jednorazowa odprawa pieniężna). Ponadto program pomocowy przewiduje dotację przeznaczoną na pokrycie bieżących strat produkcyjnych.
Powyższy wniosek notyfikacyjny będzie uzupełniony o zmiany wprowadzone przedmiotową ustawą.
W „Uzasadnieniu” stwierdzono, że konieczność restrukturyzacji polskiego sektora górnictwa węgla kamiennego w dużej mierze wynika z utrzymującego kryzysu na międzynarodowym rynku węgla, polegającego głównie na nadpodaży oraz spadku cen węgla, co powoduje narastanie strat we wszystkich krajach europejskich produkujących ten surowiec. Te czynniki są główną przyczyną znaczącego pogorszenia kondycji ekonomiczno-finansowej polskich kopalń. W szczególności dotyczy to Kompanii Węglowej S.A. – największego producenta węgla w Europie, zatrudniającego ponad 35 tys. ludzi – zagrożonej postawieniem w stan upadłości. Koniecznością więc jest opracowanie i realizacja planu naprawczego, który z jednej strony zapewni szeroko rozumiane bezpieczeństwo energetyczne państwa poprzez kontynuację wydobycia węgla w sposób ekonomicznie uzasadniony, a z drugiej wygaszenie działalności obiektów mających największe straty, a wydobycie w nich węgla jest ekonomicznie i geologicznie nieuzasadnione.
Odstąpienie od restrukturyzacji w konsekwencji spowoduje szybką upadłość przedsiębiorstw węglowych. Z kolei zagraża to bardzo poważnymi skutkami społecznymi i gospodarczymi dla Górnego Śląska.
Biorąc pod uwagę bardzo trudną i skomplikowaną sytuacje sektora górnictwa węgla kamiennego, wnioskodawcy uważają, że konieczne są natychmiastowe zmiany obowiązujących regulacji w sektorze górnictwa węgla kamiennego. „Jest to niezbędne ze względu na konieczność finansowania skutków restrukturyzacji sektora wynikających z realizowanych w ubiegłych latach programów rządowych, jak i umożliwienia podejmowania działań związanych z dalszą restrukturyzacją sektora węgla kamiennego w Polsce.” – stwierdzono w „Uzasadnieniu”.
