Ministerstwo klimatu i środowiska skierowało do uzgodnień międzyresortowych i konsultacji publicznych dwa dokumenty: projekt nowelizacji ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących (tzw. specustawy jądrowej) i niektórych innych ustaw, oraz projekt „Strategii i polityki w zakresie rozwoju bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej RP”. Ustawy mają skrócić proces inwestycji o 1-1,5 roku.
Zgodnie z Polityką energetyczną Polski do 2040 roku, przyjętą przez Radę Ministrów w lutym 2021 roku, energetyka jądrowa ma być podstawą transformacji energetycznej. Pierwszy reaktor ma zostać uruchomiony w 2033 roku, a docelowo rząd planuje elektrowni jądrowych o łącznej mocy od 6 do 9 GWe.
Mając na względzie powyższe cele resort opracował projekt nowelizacji tzw. specustawy jądrowej oraz niektórych innych ustaw tworzących prawne ramy rozwoju energetyki jądrowej w Polsce (m.in. ustawy – Prawo atomowe), jak również „Strategię i politykę w zakresie rozwoju bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej RP”.
Najważniejsze zmiany prawne przyspieszające realizację inwestycji to m.in.: przesunięcie decyzji zasadniczej na początkowy etap procesu inwestycyjnego, zapewnienie możliwości równoległego prowadzenia niektórych postępowań administracyjnych, doprecyzowanie przepisów dotyczących budowy i rozruchu obiektów jądrowych, rozszerzenie zakresu pozwolenia na prace przygotowawcze oraz katalogu inwestycji towarzyszących.
Budowa atomu szybciej o 1-1,5 roku?
Celem projektu ustawy ma być usprawnienie procedur administracyjnych dotyczących wydawania zezwoleń i innych decyzji dla obiektów jądrowych, zwiększenie nadzoru państwa nad realizacją tych strategicznych inwestycji oraz wzmocnienie niezależności i kompetencji Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki jako organu właściwego do spraw bezpieczeństwa jądrowego. – Proponowane zmiany mają kompleksowy charakter i usprawnią realizację wszystkich etapów procesu inwestycyjnego związanego z budową elektrowni jądrowych w Polsce, w tym ustalenia ich lokalizacji, prac przygotowawczych, budowy, rozruchu i oddania elektrowni do eksploatacji – czytamy w komunikacie resortu.
Oczekiwane efekty proponowanych rozwiązań to jak czytamy w ocenie skutków regulacji przyśpieszenie realizacji inwestycji w zakresie budowy obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących; i redukcja kosztów inwestycji.
Ministerstwo klimatu i środowiska szacuje, że wprowadzenie rozwiązań wskazanych w projekcie ustawy ma pozwolić bezpośrednio na skrócenie czasu realizacji inwestycji o około 12-18 miesięcy, w stosunku do szacowanego na podstawie obecnie obowiązujących przepisów, w tym obecnego brzmienia specustawy jądrowej. – Wskazana oszczędność czasu została oszacowana konserwatywnie i wynika m.in. z proponowanych zmian w prawie atomowym. Co równie istotne, szereg zgłoszonych propozycji zmian ma na celu usunięcie nieścisłości w obowiązujących przepisach, mogących prowadzić do wątpliwości interpretacyjnych, w tym kompetencyjnych, w związku z czym ich wprowadzenie służyć ma zmitygowaniu ryzyka opóźnień w realizacji inwestycji, co będzie miało szczególnie duże znaczenie na jej kolejnych etapach, kiedy skala zaangażowanych środków finansowych oraz liczba aktywnych interesariuszy (w tym: inwestorzy, wykonawcy prac, instytucje finansujące) będzie nieporównanie większa od stanu obecnego – czytamy.
Koszty lokalizacyjne
Co do kosztów w ocenie skutków regulacji czytamy, że obecny inwestor w rozumieniu przepisów nowelizowanej ustawy – Spółka PGE EJ (Spółka zmieni nazwę na Polskie Elektrownie Jądrowe) . – w latach 2018-2019 podpisał umowy z jednostkami sektora publicznego o korzystanie za wynagrodzeniem z informacji geologicznej w postaci danych geologicznych a także w zakresie pozyskania danych meteorologicznych oraz hydrologicznych na łączną kwotę wynoszącą około 30 mln zł. W zakresie tej kwoty zawiera się również wynagrodzenie za innego rodzaju dane pozyskane od jednostek sektora publicznego. Dodatkowo, Spółka PGE EJ 1 przewiduje, że w ramach obecnie prowadzonego projektu niezbędne będzie pozyskanie danych od jednostek sektora publicznego w kwocie 15 mln zł.
Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że wydatki inwestora na pozyskanie danych od jednostek sektora publicznego w ramach badań lokalizacyjnych związanych z budową elektrowni jądrowej nie powinny przekroczyć każdorazowo kwoty 50 mln zł przypadającą na badanie danej lokalizacji. – Przy czym wartość ta jest bezpośrednio uzależniona od ilości dostępnych danych historycznych i archiwalnych oraz ilości wariantów lokalizacyjnych, a także od określonych przepisami prawa stawek opłat za uzyskanie danych – czytamy w uzasadnieniu.
Głównym celem przygotowanej „Strategii i polityki w zakresie rozwoju bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej RP” ma być zaś ochrony ludzi i środowiska naturalnego przed szkodliwymi skutkami działania promieniowania jonizującego oraz podniesienie poziomu bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej. Konsultacje publiczne będą prowadzone do drugiego sierpnia tego roku.
Bartłomiej Sawicki
