W ostatnich latach ponad 600 tys. gospodarstw domowych i przedsiębiorstw zainwestowało we własne instalacje słoneczne, powstało ok. 35 tys. miejsc pracy w firmach oferujących usługi w tym segmencie. To największy, choć nieplanowany, sukces rządu PiS w zakresie energetyki. Jednak dalszy rozwój mikroinstalacji w Polsce stoi pod znakiem zapytania – rząd planuje zmiany w zasadach funkcjonowania tej dynamicznie rozwijającej się dziedziny energetyki. To operacja na żywym organizmie, dlatego potrzebna jest chirurgiczna precyzja we wprowadzaniu zmian – transparentny proces, jasne intencje oraz czas, który pozwoli powstałym firmom oraz spółkom energetycznym przygotować się do zmian – informuje Forum Energii w nowej analizie.
Prawdopodobnie motywacją do nagłej zmiany zasad funkcjonowania energetyki obywatelskiej jest szybki rozwój sektora, do którego operatorzy sieci dystrybucyjnych nie przygotowali się odpowiednio. Ministerstwo Klimatu i Środowiska zaproponowało nowy system rozliczania energii prosumenckiej. Niepokój wśród uczestników rynku sięgnął zenitu – problemy techniczne i regulacyjne oraz brak jasnych deklaracji jak dalej powinna się rozwijać energetyka rozproszona budzi uzasadnione obawy o przyszłość branży.
W najnowszym raporcie Forum Energii określa rolę jaką pełni energetyka rozproszona, formułuje rekomendacje dotyczące systemu wsparcia oraz działania konieczne do tego, aby sieci dystrybucyjne mogły pełnić funkcję wspierającą, a nie hamującą rozwoju energetyki obywatelskiej.
– Korzyści płynące z dynamicznego przyrostu mikroistalacji OZE są duże: energetyka rozporoszona wspiera transformację polskiej energetyki w kierunku neutralności klimatycznej, wzmacnia bezpieczeństwo dostaw energii latem i pomaga w walce ze smogiem, gdy następuje elektryfikacja ogrzewnictwa. Dodatkowo, angażuje społeczeństwo w transformację energetyki, a także jest skutecznym sposobem na uniknięcie gwałtownych podwyżek cen energii elektrycznej czy ogrzewania, szczególnie kiedy gospodarstwo domowe korzysta z pompy ciepła – zwraca uwagę Tobiasz Adamczewski, kierownik ds. OZE w Forum Energii.
Dalszy rozwój energetyki rozproszonej będzie wymagał zmian regulacyjnych prowadzonych na kilku polach jednocześnie. W pierwszej kolejności potrzebne są deklaracje dotyczące rozwoju energetyki fotowoltaicznej, w tym prosumenckiej np. na poziomie 2 GW rocznie. Operatorzy sieci dystrybucyjnych muszą się przygotować na dalszy rozwój mikroinstalacji, a prosumenci powinni partycypować w kosztach rozwoju sieci – co w tym momencie się nie dzieje. Konieczne jest przygotowanie przez OSD planów inwestycyjnych pod kątem rozwoju nie tylko PV, ale np. samochodów elektrycznych.
W analizie wskazujemy także na rozwiązania, które pomogłoby sieciom w zarządzaniu większą ilością energii ze źródeł rozproszonych: to m.in. inwestycje w lokalne magazyny energii, kable o większym przekroju i automatykę stacji transformatorowych oraz wdrożenie rozwiązań inteligentnych.
Oprócz działań inwestycyjnych po stronie OSD, dalszą integrację energetyki obywatelskiej w sieci powinna wspierać zmiana systemu wsparcia prosumentów. Reforma musi nastąpić do roku 2024, żeby wdrożyć unijne przepisy o sposobie rozliczania energii z mikroinstalacji. Nowy system wsparcia powinien zachęcać do większej konsumpcji energii w trakcie jej wytwarzania i umożliwić osobne rozliczanie się za energię oddaną i pobraną z sieci. Ważne, aby przy okazji zmiany systemu wsparcia nie wylać dziecka z kąpielą i nie doprowadzić do niekontrolowanego upadku wielu tysięcy firm. Dlatego Forum Energii proponuje, by nowy system wsparcia był prosty, przewidywalny i opłacalny dla przyszłych prosumentów.
– Rozwiązaniem rekomendowanym w raporcie jest net-billing ze stałą stawką, którą inwestor otrzymuje za wprowadzaną do sieci energię np. przez 15 lat. Prosument miałby pewność co do okresu zwrotu inwestycji, co zachęca do wydatkowania pieniędzy z budżetu domowego. Stała cena to mniejsze ryzyko po stronie inwestora i gwarancja dla regulatora, że nie nastąpi nadmiarowe wsparcie. Jednocześnie zachęca do większej autokonsumpcji, co jest pożądane z punkty widzenia zarządzania siecią – mówi Tobiasz Adamczewski.
Energetyka obywatelska jest jednym z filarów transformacji energetycznej w Polsce i w krótkim czasie stała się ważną gałęzią gospodarki. Nie zastąpi oczywiście wielkoskalowych inwestycji w energetykę, ale jest ważnym elementem zwiększającym bezpieczeństwo energetyczne na poziomie lokalnym. Jej rozwój podąża za duchem czasu: rozwojem technologii odnawialnych i decentralizacją wytwarzania energii, jej magazynowaniem, digitalizacją oraz ochroną klimatu i powietrza. W raporcie Forum Energii „Mikroinstalacje na zakręcie. Jak zapewnić przyszłość energetyce rozproszonej w Polsce?”, który powstał we współpracy z Regulatory Assistance Project, przyglądamy się realnym problemom pojawiającym się wraz z rozwojem energetyki rozproszonej i proponujemy rozwiązania, które pozwolą na jej dalszą integrację w nowoczesnej sieci elektroenergetycznej.
Forum Energii
