Pakiet propozycji legislacyjnych dotyczących pakietu klimatycznego Fit For 55 zakłada rewizję systemu handlu emisjami. Nowa propozycja charakteryzuje także cele inwestycyjne w ramach Funduszu Modernizacyjnego, nie traktuje gazu i energetyki jądrowej priorytetowo, ale dopuszcza możliwość finansowania. Jednak w innymi punkcie propozycji dokumentu wskazano, że z Funduszu Modernizacyjnego nie będą mogły korzystać zakłady produkcji energii, które korzystają z paliw kopalnych.
Fundusz Modernizacyjny – założenia
Celem Funduszu Modernizacyjnego (Modernisation Fund – red.) jest pomoc 10 państwom członkowskich Unii Europejskiej o niższych dochodach (Polska, Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Estonia, Węgry, Łotwa, Litwa, Rumunia i Słowacja) w przejściu do neutralności klimatycznej poprzez wsparcie modernizacji systemów energetycznych i poprawę efektywności energetycznej.
Środki będą w przeważającej części pochodziły ze sprzedaży uprawnień do emisji dwutlenku węgla na lata 2021-2030 w ramach unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS). W zależności od ich ceny, wartość Funduszu Modernizacyjnego może wynieść od 19 miliardów euro przy cenach uprawień do emisji na poziomie 30 euro za tonę do 25,7 mld euro przy cenach 40 euro za tonę. Polsce przydzielone zostanie ponad 43 procent tego budżetu.
Energetyka będzie mogła wykorzystać 2-4,8 mld euro z Funduszu Modernizacyjnego
Priorytet OZE i efektywność energetyczna
Jako inwestycje priorytetowe określone w art. 10d ust. 2 dyrektywy EU ETS w ramach Funduszu Modernizacyjnego określone zostały:
– wytwarzanie i wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych
– efektywność energetyczna
– magazynowanie energii
– modernizacja sieci energetycznych, w tym ciepłowniczych, rurociągów i sieci
– sprawiedliwa transformacja i odchodzenie od węgla; przekwalifikowanie, przekwalifikowanie i podnoszenie kwalifikacji pracowników, edukacja, inicjatywy poszukiwania nowych miejsc pracy i start-upy.
Na takie priorytetowe inwestycje trzeba wydać co najmniej 80 procent środków z Funduszu.
Dyrektywa EU ETS ustanawia ograniczenia dla inwestycji w stałe paliwa kopalne. Fundusz Modernizacyjny zostanie przekierowany do przedsiębiorstw zajmujących się produkcją energii, które wykorzystują stałe paliwa kopalne, inne niż wydajne i zrównoważone ciepłownictwo miejskie w Bułgarii i Rumunii.
Los gazu i atomu w taksonomii rozstrzygnie kolejny dokument Komisji
Atom? Niepriorytetowo. A gaz?
W propozycjach zmian do dyrektywy o EU ETS podkreślono koniec możliwości wspierania zakładów produkujących energię elektryczną, które korzystają z paliw kopalnych. Istnieje jednak jak to określiła Komisja „szara strefa” inwestycji kwalifikujących się do Funduszu i są uważane za inwestycje nie priorytetowe. Takimi projektami mogą być np. inwestycje w elektrownie gazowe, infrastrukturę gazu ziemnego, przemysłowe źródła produkcji energii elektrycznej opalane gazem, projekty energetyki jądrowej. – Wkład takich inwestycji w cele Funduszu Modernizacyjnego i jego potencjał w zakresie redukcji emisji muszą być wyraźnie określone sprawdzone i podlegają bardziej złożonemu zarządzaniu – uzasadnia KE. Niemniej jednak na tzw. nie priorytetowe inwestycje pozostaje 20 procent z Funduszu, co może czynić je niemożliwymi do realizacji w ramach tego mechanizmu.
Główna różnica dzieląca inwestycje priorytetowe od nieprotestowych polega na tym, że w przypadku inwestycji tych drugich Europejski Bank Inwestycyjny przeprowadza szczegółową ocena due diligence technicznego i finansowego w celu ustalenia jego rentowności finansowej oraz wartość dodana do dekarbonizacji, na podstawie której Komitet Inwestycyjny ocenia wniosku i przedstawia zalecenia dotyczące jego finansowania. W związku z tym, kategoria inwestycji nie priorytetowych wiąże się z pewnymi trudnościami w realizacji i obciążeniem administracyjnym (różne wymagania dotyczące składania i raportowania, bardziej szczegółowa ocena, terminy itp.).
Bartłomiej Sawicki
