Modernizacja systemu handlu emisjami, objęcie tym systemem budownictwa i transportu, wzmocnienie, podatek od śladu węglowego oraz redukcje emisji w lotnictwie i transporcie morskim – to główne założenia pakietu klimatycznego, który został dzisiaj zaprezentowany przez Komisję Europejską.
Cele
Komisja Europejska przyjęła dziś pakiet propozycji ustawodawczych, których celem jest dostosowanie polityki UE w dziedzinie klimatu, energii, użytkowania gruntów, transportu i opodatkowania w taki sposób, aby obniżyć emisje gazów cieplarnianych netto o co najmniej 55 procent do 2030 roku w porównaniu z poziomami z 1990 roku. Nadrzędnym celem Nowego Zielonego Ładu miało być to, by Europa była pierwszym zeroemisyjnym kontynentem. – Po dwóch latach mamy poczucie wspólnego celu i wiemy co mamy zrobić, aby to osiągnąć. Musimy przejść na nowy model, odchodząc od paliw kopalnych na rzecz innowacji. Dwa lata temu przedstawiliśmy wizję transformacji. Mamy pakiet zmian, który ma na celu redukcję emisji, ochrony przyrody przy jednoczesnej ochronie miejsc pracy – powiedziała Ursula von der Leyen, przewodnicząca KE. Przypomniała ona, że ok. 1/3 budżetu UE, czyli około 500 mld euro, będzie przeznaczone na cele ekologiczne wydatki w całej UE. Do tego dojść mają jeszcze rezerwy krajowe. – To wszystko zmotywuje inwestycje prywatne np. poprzez emisje obligacji – mówiła von der Leyen.
W projektowanym rozporządzeniu w sprawie wspólnego wysiłku redukcyjnego KE proponuje dla każdego państwa UE zaostrzone wartości docelowe w zakresie redukcji emisji w przypadku budynków, transportu drogowego i krajowego transportu morskiego, rolnictwa, odpadów i małych sektorów przemysłu. Wartości te opierają się m.in. na PKB na mieszkańca i są dostosowane dla każdego państwa.
EU ETS
– Dzisiaj chodzi o stworzenie architektury w zakresie klimatu i stworzenie mapy drogowej, a więc przynajmniej 55 procent redukcji emisji CO2.- Wybraliśmy też mechanizm cenowy w zakresie emisji jako instrument oparty na działaniach rynkowych z możliwością rekompensaty. Zasada jest prosta. Emisja CO2 musi mieć pewną cenę, która będzie motywowała do wyboru czystych technologii. Mechanizm cenowy wobec energetyki i przemysłu działa. Będziemy wzmacniać ten system w tych sektorach (EU ETS -red.) – powiedziała. Zgodnie z założeniem pakietu klimatycznego nowym systemem handlu emisjami zostanie obłożony transport morski i lotniczy. Wprowadzone zostaną także bardziej rygorystyczne normy emisji CO2 dla samochodów osobowych i dostawczych, w tym wymóg zmniejszenia emisji z nowych samochodów o 55 procent od 2030 roku i o 100 procent od 2035 roku w porównaniu z poziomami z 2021 roku. W rezultacie – jak zaznaczyła KE wszystkie nowe samochody rejestrowane od 2035 roku będą bezemisyjne.
W ramach przedstawionego dzisiaj pakietu Komisja Europejska proponuje zwiększenie rocznego tempa redukcji emisji dwutlenku węgla z określonych sektorów gospodarki w oparciu o unijny system handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS). Proponuje też stopniowe wycofywanie bezpłatnych uprawnień do emisji dla lotnictwa oraz dostosowanie do światowego mechanizmu kompensacji i redukcji dwutlenku węgla dla lotnictwa międzynarodowego (CORSIA) oraz włączenie do EU ETS emisji z żeglugi. Jednocześnie planowane jest ustalenie odrębnego systemu handlu uprawnieniami do emisji w odniesieniu do dystrybucji paliwa dla transportu drogowego i budynków. Komisja proponuje również zwiększenie środków na Fundusz Innowacyjności i Fundusz Modernizacyjny.
Komisja chce, by państwa członkowskie przeznaczały całość swoich dochodów z handlu uprawnieniami do emisji na projekty związane z klimatem i energią. Specjalna część dochodów z nowego systemu dotyczącego transportu drogowego i budynków powinna łagodzić ewentualne skutki społeczne dla gospodarstw domowych, mikroprzedsiębiorstw i użytkowników transportu znajdujących się w trudnej sytuacji, podano także.
OZE i efektywność energetyczna
W dyrektywie w sprawie odnawialnych źródeł energii zostanie ustalony zwiększony poziom docelowy, zgodnie z którym do 2030 roku 40 procent energii należy produkować ze źródeł odnawialnych. Konkretne wartości docelowe zostaną zaproponowane dla poszczególnych państw w odniesieniu do wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych w transporcie, ogrzewaniu i chłodzeniu, budynkach i przemyśle. Zaostrzone zostaną kryteria zrównoważonego wykorzystania bioenergii, a wszelkie programy wsparcia dla bioenergii w państwach członkowskich należy opracowywać w sposób zgodny z zasadą wykorzystania kaskadowego biomasy drzewnej.
Z kolei dyrektywa w sprawie efektywności energetycznej ma określić bardziej ambitny wiążący roczny cel dotyczący ograniczenia zużycia energii. Ten cel ma wpłynąć na sposób ustalania wkładów krajowych i prawie dwukrotnie zwiększyć roczne zobowiązanie państw członkowskich w zakresie oszczędności energii. Sektor publiczny zostanie zobowiązany do corocznej renowacji 3% swoich budynków, aby stymulować tzw. falę renowacji.
Społeczny Fundusz na rzec Klimatu
– Będziemy budować drugi system EU ETS w kontekście budynków i transportu drogowego. Budownictwo odpowiada za 40 procent emisji. Jeśli spojrzymy na transformację w UE, to uda się ona wtedy, kiedy połączymy rynkowe rozwiązania z wizjami społecznymi- mówiła szefowa KE. Aby tak się stało, powstanie Komisja zapowiada powstanie Społecznego Funduszu na rzecz Klimatu. – Będzie on wspierał inwestycje, aby sprostać ubóstwu energetycznemu i pozwoli niwelować rosnące ceny energii dla średnich i małych przedsiębiorstw – mówiła.
Nowy Fundusz Społeczny na rzecz Działań w dziedzinie Klimatu, który ma zapewnić państwom członkowskim specjalne środki finansowe, aby pomóc obywatelom w finansowaniu inwestycji w efektywność energetyczną, nowe systemy ogrzewania i chłodzenia oraz czystszą mobilność. Fundusz Społeczny na rzecz Działań w dziedzinie Klimatu byłby finansowany z budżetu UE w kwocie równej 25 procent spodziewanych dochodów z handlu uprawnieniami do emisji w odniesieniu do paliw stosowanych w budynkach i transporcie drogowym. Miałby zapewnić państwom członkowskim finansowanie w wysokości 72,2 mld euro na lata 2025–2032 w oparciu o ukierunkowaną zmianę wieloletnich ram finansowych.
Strategia leśna
W rozporządzeniu w sprawie użytkowania gruntów, leśnictwa i rolnictwa Komisja zaproponowała też ustanowienie ogólnego celu UE dotyczącego usuwania dwutlenku węgla przez naturalne pochłaniacze, odpowiadającego 310 mln ton emisji CO2 do 2030 roku. Zdaniem KE będzie to wymagać od państw członkowskich dbania o naturalne pochłaniacze dwutlenku węgla i rozszerzania ich, aby osiągnąć określony przez Komisję cel. Komisja ocenia, że do 2035 roku. UE powinna dążyć do osiągnięcia neutralności klimatycznej w sektorach użytkowania gruntów, leśnictwa i rolnictwa, co dotyczy również emisji rolniczych innych niż CO2, takich jak emisje pochodzące ze stosowania nawozów i od zwierząt gospodarskich. Z kolei strategia leśna UE ma na celu poprawę jakości, ilości i odporności lasów i zakłada m.in. zasadzenie trzech miliardów drzew w całej Europie do 2030 roku.
Komisja Europejska/ISB News/Bartłomiej Sawicki
