Prezydent Litwy ocenił, że jego kraj oraz Łotwa i Estonia planują odłączyć się od posowieckiego systemu elektroenergetycznego BRELL na początku 2024 roku, czyli wcześniej o rok od planów. Jednak diabeł tkwi w szczegółach.
Systemy elektroenergetyczne pracują w określonej częstotliwości. Te krajów bałtyckich były zsynchronizowane z obszarem posowieckim BRELL razem z Białorusią i Rosją. Planują synchronizację z systemem kontynentalnym przez Polskę. Miało się to stać w 2025 roku, ale obawy o bezpieczeństwo energetyczne w obliczu inwazji Rosji na Ukrainie przyspiesza plany.
Litwa przeprowadziła już testy pracy w izolacji względem systemu BRELL. Synchronizacja z systemem europejskim będzie oznaczała odłączenie od posowieckiego w tym samym czasie. Istnieje jednak ryzyko, że Rosjanie sami odłączą kraje bałtyckie od systemu posowieckiego, blokując przepływ energii z dnia na dzień.
Premierzy krajów bałtyckish spotkali się w połowie maja w Tallinie by omówić plan synchronizacji sieci elektroenergetycznej w obliczu spekulacji na temat różnicy zdań między nimi. – Mamy bezpośrednie doświadczenie, niestety, tego jak Rosja używa energetyki jako broni – mówiła wówczas premier litewska Ingrida Simonyte. – Tej zimy widzieliśmy systematyczne próby Rosji zmierzające do zniszczenia infrastruktury energetycznej Ukrainy, więc nie możemy ignorować nawet najmniejszej możliwości, że Rosja nadużyje także naszej zależności od sieci elektroenergetycznej w najbardziej krytycznym momencie – ostrzegła.
Przyznała jednak, że kraje bałtyckie zgadzają się w odniesieniu do samego celu synchronizacji, ale „diabeł tkwi w szczegółach”. W czerwcu ma zostać ogłoszony wynik badań technicznych pozwalających stwierdzić, kiedy rozstanie z BRELL będzie możliwe. Litwini utrzymują, że może się to stać jeszcze w 2024 roku. Porozumienie przywódców krajów bałtyckich z Komisją Europejską z 2018 roku zakłada termin do końca 2025 roku.
Synchronizacja ma nastąpić z pomocą Polski oraz istniejących połączenia elektroenergetycznego na jej granicy z Litwą – LitPol Link. Nowe połączenie o nazwie Harmony Link zaplanowane na 2025 rok notuje opóźnienie przez rosnące koszty w dobie inflacji oraz czas realizacji zamówienia przez naprężenie łańcuchów dostaw, o czym informował BiznesAlert.pl.
LRT / Wojciech Jakóbik
Już w ten weekend rozwód Litwinów z Sowietami w energetyce. Na razie na próbę i bez Harmony Link
