Zielona transformacja zmienia każdy sektor gospodarczy Unii Europejskiej w bezprecedensowym tempie. Technologie energetyczne, paliwa i produkty, które stanowiły podstawę gospodarek państw członkowskich w ubiegłym wieku są w coraz szybszym tempie wycofywane z użycia. Europejscy decydenci tworzą regulacje, mające na celu wsparcie i uporządkowanie zasad zielonej transformacji, a przedsiębiorstwa i inżynierowie poszukują nowych technologii, które zapewnią przystępną cenowo, bezpieczną i zrównoważoną energię w XXI wieku – pisze Bartłomiej Kupiec ze Stowarzyszenia Z Energią o Prawie.
Bio LPG
Wspieranie rozwoju elektromobilności jest i powinno być podstawowym oraz najważniejszym elementem strategii dekarbonizacji transportu drogowego. Parlament Europejski, dnia 8 czerwca 2022 roku, przyjął stanowisko w sprawie nowych norm emisji dwutlenku węgla dla samochodów osobowych i dostawczych. Poparto propozycję, która zakłada, że do 2035 roku redukcja emisji z silników samochodowych osiągnie 100 procent. W praktyce oznacza to, że nowe samochody napędzane silnikami spalinowymi, w tym hybrydowymi, znikną ze sprzedaży. Spowoduje to, że od 2035 roku samochód osobowy lub lekki samochód dostawczy napędzany benzyną, olejem napędowym czy gazem będzie można kupić jedynie na rynku wtórnym lub sprowadzić na własną rękę spoza UE. Zakaz ten nie obejmowałby ciężarówek.
Jedną z obecnych barier dla rozwoju elektromobilności jest wysoki koszt zakupu takiego pojazdu. Ceny samochodów elektrycznych są wysokie, ale nie oznacza to, że zawsze takie pozostaną. Wielu ekspertów branżowych uważa, że ceny samochodów spalinowych i elektrycznych zrównają się jeszcze w tej dekadzie. Z drugiej strony istnieje ryzyko, że ceny pojazdów elektrycznych nie będą spadać tak szybko, jak zakładają eksperci. Ograniczenie zasobów materiałów do produkcji akumulatorów może spowolnić spadek cen „elektryków”. Wysokie ceny samochodów elektrycznych mogą oznaczać wykluczenie wielu mniej zamożnych obywateli UE z możliwości zakupu pojazdów elektrycznych przez wiele lat. W tej sytuacji potencjalny zakaz sprzedaży aut spalinowych, w tym pojazdów hybrydowych, może doprowadzić do wydłużenia średniego okres eksploatacji starych pojazdów tego typu na drogach, co tym samym zwiększy zapotrzebowanie na paliwa ropopochodne. Aby zapobiec tej sytuacji, niektóre organizacje postulują, że państwa członkowskie UE powinny rozważyć dalsze wspieranie biopaliw, w tym rozwoju bio LPG, które wydaje się mieć potencjał w procesie dekarbonizacji transportu i systemu grzewczego.
Konwencjonalne LPG to paliwo kopalne produkowane przy obróbce gazu ziemnego lub ropy naftowej (produkt uboczny), o intensywności emisji niższej odpowiednio o około 20 procent od ropy naftowej i 30-40 procent od węgla. LPG jest paliwem gazowym, ale często przechowuje się go pod ciśnieniem, które zamienia go w ciecz. Sprawia to, że jest ono łatwe w transporcie i przechowywaniu. Zgodnie z danymi Liquid Gas Europe, w 2021 roku ponad 20 milionów ludzi w UE używało LPG do celów grzewczych, a ponad 8 milionów samochodów było zasilanych LPG. LPG pomimo niższej emisyjności niż ropa naftowa czy węgiel, pozostaje jednak wciąż produktem szkodzącym środowisku. Wydaje się jednak, że konwencjonalne LPG, może zostać z łatwością zastąpione przez swój bardziej ekologiczny odpowiednik: bio LPG.
Bio LPG jest bezpośrednim, bardziej ekologicznym, zamiennikiem konwencjonalnego LPG, dzięki czemu jest gazowym, płynnym paliwem typu „drop-in”. Dlatego może być stosowany w czystej postaci lub w postaci mieszanki w tych samych zastosowaniach, co konwencjonalne LPG – od pojazdów po kotły grzewcze. Oznacza to, że gdy to biopaliwo będzie dostępne w wystarczającej ilości, wszyscy użytkownicy urządzeń zasilanych LPG będą mogli potencjalnie płynnie przejść na bio LPG. Bio LPG powstaje z dwóch typów surowców: z przeróbki odpadów oraz z olejów roślinnych (np. soja, rzepak). Zgodnie ze stanowiskiem Polskiej Organizacji Gazu Płynnego, główną zaletą bio LPG jest jego znacząca redukcja emisji dwutlenku węgla, o 80 procent w stosunku do konwencjonalnego LPG. Według branżowych analiz wraz z rozwojem procesów produkcji w niedalekiej przyszłości bio LPG ma szansę stać się paliwem całkowicie przyjaznym środowisku naturalnemu.
Biopaliwa w unijnej polityce energetyczno-klimatycznej
Obecnie wykorzystanie biopaliw jest postrzegane jako środek do dekarbonizacji transportu, jednakże organizacje ekologiczne wskazują na korelację między wylesianiem a ich produkcją. Być może dlatego UE postanowiła zmienić kształt rynków biopaliw w proponowanej rewizji dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii (dalej: RED II), opublikowanej 14 lipca 2021 roku w ramach pakietu Fit For 55. Proponowana zmiana dyrektywy RED II zastępuje cel 14 procent udziału energii odnawialnej w transporcie celem 13 procent redukcji intensywności emisji gazów cieplarnianych w transporcie do 2030 roku, w porównaniu z bazowym poziomem emisji gazów cieplarnianych dla płynnych paliw kopalnych.
Należy zaznaczyć, że wątpliwości budzą ewentualne plany Komisji Europejskiej, by paliwa kopalne i biopaliwa roślinne opodatkować według tej samej stawki. Zaproponowane zmiany zostały zawarte w dyrektywie w sprawie opodatkowania energii (ang. Energy Taxation Directive, dalej: ETD), w której obecne przepisy dotyczące stawki podatkowej nie uwzględniają wpływu produktów energetycznych na środowisko. Istnieją obawy, że jeśli biopaliwa pochodzenia roślinnego będą opodatkowane według tej samej stawki co paliwa kopalne, proces dekarbonizacji transportu może zostać zakłócony. Propozycje nowelizacji ETD powinny umożliwić biopaliwom, wytworzonym z odpadów, konkurowanie z paliwami kopalnymi. Regulacje UE powinny zapewnić brak dyskryminacji wśród biopaliw, o ile spełniają one kryteria z RED II, oraz ustalić minimalne stawki opodatkowania różnych paliw odnawialnych, które odzwierciedlają ich potencjał w zakresie ograniczania emisji gazów cieplarnianych w porównaniu z paliwami kopalnymi.
Należy zaznaczyć, że produkcja biopaliw posiada ciemne strony pomimo, że przyczyniają się one do dekarbonizacji transportu. Zgodnie z raportem Transport&Environment pt.:” Food not Fuel”, zdecydowana większość biopaliw stosowanych w UE pochodzi z upraw roślin spożywczych. Biopaliwa otrzymywane z potencjalnie zrównoważonych surowców, stanowią wciąż niewielką część produkcji biopaliw. W przypadku biodiesla oleje pochodzące z upraw rzepaku, palmy, soi i słonecznika stanowią 78 procent wszystkich wykorzystywanych surowców. Ponadto, jak wskazano w raporcie pt.: „Europe’s Land Future”, przygotowanym przez zespół z Prinction University, według modeli opracowanych przez UE, na cele produkcji biopaliw przeznaczono by w przyszłości 22 miliony hektarów pól uprawnych, co stanowi zagrożenie dla bioróżnorodności i procesu pozyskiwania żywności. Europejscy decydenci powinni stworzyć środowisko regulacyjne oraz efektywny system wsparcia który zachęcałby wytwórców do produkcji biopaliw w duchu idei gospodarki o obiegu zamkniętym.
Niepewna przyszłość branży LPG
Bio LPG jest szansą na ekologiczną przyszłość rynku LPG. Potencjalny zakaz sprzedaży spalinowych samochodów osobowych i lekkich pojazdów dostawczych od 2035 roku,sprawi, że rozwój bio LPG i innych biopaliw będzie hamować. Debata o bio LPG powinna zaistnieć w szerokiej debacie publicznej. Istnieje bowiem ryzyko, że europejscy decydenci tracą okazję do wspierania alternatywnego, niskoemisyjnego rozwiązania, jakim jest bio LPG, które może zostać wykorzystywane w transporcie czy w systemie grzewczym jako tanie paliwo przejściowe, na które będą mogli sobie pozwolić mniej zamożni obywatele UE, mieszkający na obszarach słabo zurbanizowanych. Aby zapewnić spójność i stworzyć miejsce dla bio LPG w procesie dekarbonizacji gospodarki, potrzebna jest nowa, kompleksowa terminologia wszystkich niskoemisyjnych paliw gazowych i ciekłych, np. poprzez określenie domyślnych ograniczeń emisji gazów cieplarnianych dla ścieżek produkcji bio LPG w załącznikach RED II. Jednakże nawet w wypadku uznania bio LPG za paliwo mogące wesprzeć dekarbonizację transportu, UE powinna w pierwszej kolejności wspierać rozwój elektromobilności poprzez zachęty finansowe i niefinansowe oraz przyśpieszyć badania nad efektywnym recyklingiem baterii litowo-jonowych.
Niemcy ostrzegają przed eksplozją cenową na rynku gazu przez Rosję
