KOMENTARZ
Kamil Moskwik
Analityk rynku energii / współpracownik BiznesAlert.pl
Rok 2016 przyniósł nieoczekiwane zmiany na rynku energii. Gwałtowny wzrost cen węgla wywołał zaskoczenie wśród ekspertów i analityków. Cena surowca (według NWE ARA) od stycznia bieżącego roku wzrosła z poziomu 45 USD/t do ponad 75 USD/t. W pierwszym kwartale 2016 roku głównym czynnikiem determinującym ceny energii była tendencja zwyżkowa cen węgla. Podczas gdy ceny surowca gwałtownie wzrosły, europejskie ceny gazu pozostały na stosunkowo niskim poziomie.
Kształtowanie się cen węgla w latach 2015-2016
Źródło: quandl.com
Średnie ceny węgla w zachodnioeuropejskich portach na początku bieżącego roku oscylowały na poziomie 45 USD/t, w sierpniu zanotowany został wzrost ceny surowca do poziomu około 60 USD/t, a w połowie września cena przekroczyła 70 USD/t. Obecnie (21.10.2016 r.) cena węgla ARA wynosi – 78,50 USD/t, natomiast węgla Richards Bay – 82,84 USD/t.
Sytuacja gospodarcza w Chinach jest jednym z pośrednich czynników wpływających na fluktuację cen węgla. Pomiędzy rokiem 2014 a 2015, ceny surowca spadły o połowę, ważnym czynnikiem, który wpłyną na taką sytuację było spowolnienie gospodarcze w Chinach oraz nadwyżka zdolności wydobywczych w Państwie Środka. Istotnym była także zmiana modelu gospodarczego Państwa. Premier Li Keqiang po nominacji na premiera, powiedział, że kraj nie powinien dążyć do wzrostu gospodarczego kosztem środowiska. W celu realizacji celu wykorzystano rządowe środki w celu redukcji zanieczyszczenia powietrza.
W 2016 roku nastąpił gwałtowny wzrost cen surowca, wspierany przez zmniejszenie nadwyżki zdolności wydobywczych w Państwie Środka. Rząd Chiński ma na celu likwidację zdolności wydobywczych w ciągu najbliższych 3-5 lat o około 15%.
W 2015 roku zamknięto blisko tysiąc kopalń, w planie na 2016 zakłada się likwidację kolejnego tysiąca o rocznych zdolnościach wydobywczych oscylujących w okolicach 60 mln ton. W planach długoterminowych planuje się zamknięcie 4,3 tys kopalń (lub zawieszeniem na pewien okres) z rocznym wydobyciem przewyższającym 600 mln ton.
Warto zaznaczyć, że ceny węgla koksowniczego także, dynamicznie wzrosły. Wpłynęło na to kilka czynników, po pierwsze kłopoty górnictwa australijskiego, po drugie wzrost produkcji stali w Indiach i po trzecie rosnące zapotrzebowanie przemysłu zbrojeniowego na stal.
Kluczowa korelacja
Ceny gazu w europejskich hubach pozostały relatywnie niskie w 2016 r., powstrzymywane przez znaczne wolumeny przesyłane w gazociągach oraz globalną nadpodaż LNG. Aż do 2016 r. ceny węgla i gazu zniżkowały w skorelowany sposób, jednak w tym roku rozbieżność cen tych surowców znacznie zredukowała przewagę konkurencyjną, jaką źródła węglowe cieszyły się nad źródłami gazowymi (CCGT) przez większość tej dekady.
Ta relatywna zmiana w konkurencyjności elektrowni gazowych ma znaczący wpływ na europejski rynek gazu, a także rynki energii elektrycznej. Przełączanie się ze źródeł węglowych na gazowe odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu się cen w europejskich hubach gazowych. Wzrost cen węgla w 2016 r. spowodował, że przełączanie się na źródła gazowe następuje przy wyższych cenach gazu.
Ceny gazu, przy których następuje przełączanie się, są ważnym czynnikiem determinującym poziom wsparcia cen gazu w europejskich hubach, a także wpływają na ceny spot LNG (biorąc pod uwagę ich powiązanie z europejskimi hubami). Na danym poziomie cen gazu, wzrost cen węgla powoduje wzrost popytu na gaz z elektrowni gazowych (CCGT). Patrząc na to samo zjawisko z drugiej strony, gdyby ceny węgla nie wzrosły w 2016 r., prawdopodobnie niższe ceny gazu byłyby wymagane do zwiększenia współczynników obłożenia elektrowni CCGT do poziomu, przy którym zaabsorbowana zostałaby nadwyżka gazu z hubów.
Generalnie ujmując, utrzymujące się relatywnie niskie ceny gazu w europejskich hubach gazowych i wzrastające ceny węgla są jedną ze składowych wpływającą na wzmocnienie narracji o dekarbonizacji europejskiej gospodarki. Biorąc pod uwagę prognozy cen węgla na rok 2017 i uwzględniając różnicę pomiędzy cenami spotowymi a kontraktami futures, ceny węgla powinny kształtować się w przyszłym roku na poziomie wynoszącym 65$/tonę.
Źródła:
http://www.polskieradio.pl/42/3167/Artykul/1682408,Cena-wegla-w-sierpniu-wyzsza-niz-koszt-jego-wydobycia-O-zlotowke
http://www.money.pl/gospodarka/wiadomosci/artykul/gornictwo-wydobycie-wegiel-arp,219,0,2165467.html
