Rząd planuje przyjęcie uchwały w sprawie przyjęcia „Polskiej Strategii Wodorowej do 2030 roku z perspektywą do 2040 roku” (PSW). Z wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów wynika, że nastąpi to w pierwszym kwartale 2021 roku.
Technologia, biznes i cele
Strategia ma m. in. przedstawić podstawowe przeszkody technologiczne i biznesowe oraz wytyczyć kierunki, w których powinien rozwijać się rynek wodoru, aby wkrótce funkcjonować w skali pozwalającej konkurować z paliwami konwencjonalnymi.
Według projektodawców, aktualna sytuacja na rynku energii stwarza szansę, by wodór odegrał znaczącą rolę w tworzeniu czystego, bezpiecznego i zrównoważonego sektora energii. Docelowo, wodór umożliwi osiągnięcie gospodarki zeroemisyjnej o obiegu zamkniętym.
PSW wyróżnia sześć celów, które pozwolą osiągnąć zakładane wartości. Dotyczą one wdrożenia technologii wodorowych w energetyce, wykorzystania wodoru jako paliwa alternatywnego w transporcie, wsparcia dekarbonizacji przemysłu, produkcji wodoru w nowych instalacjach, sprawnej i bezpiecznej dystrybucji i stworzenia stabilnego otoczenia regulacyjnego, usuwającego bariery rozwoju rynku.
W dokumencie poruszono aspekty dotyczące części łańcucha wartości – produkcji, przesyłu, magazynowania i wykorzystania wodoru, biorąc pod uwagę uwarunkowania prawne na poziomie polskim i unijnym oraz proponując zrównoważone systemy wsparcia oraz mierzalne cele. Przekazywany dokument ma za zadanie określić aktualny stan rynku wodoru, przedstawić podstawowe przeszkody technologiczne i biznesowe oraz wytyczyć kierunki, w których powinien
rozwijać się rynek, aby wkrótce funkcjonować w skali pozwalającej konkurować z paliwami konwencjonalnymi.
– Wodór powinien odegrać istotną rolę w procesie dekarbonizacji, będącym obecnie centralną częścią globalnych i europejskich wysiłków w dziedzinie energii, konieczną dla osiągnięcia celów Porozumienia paryskiego. Jednocześnie Polska posiada potencjał technologiczny, naukowy i badawczy w zakresie nowoczesnych technologii wodorowych, który przedmiotowa strategia zamierza rozwiną i wykorzystać dla dobra gospodarki – czytamy w projekcie. Resort klimatu i środowiska, który odpowiedzialny jest za tę strategię podkreśla, że nowoczesne technologie wodorowe, ze względu na swoje cechy oraz liczne powiązania z szeregiem gałęzi przemysłu mogą stanowić kluczowy czynnik rozwoju potencjału polskiej gospodarki. Aktualna sytuacja na rynku energii stwarza szansę, by wodór odegrał znaczącą rolę w tworzeniu czystego, bezpiecznego i zrównoważonego sektora energii w naszym kraju. Docelowo, wodór umożliwi osiągnięcie gospodarki zeroemisyjnej o obiegu zamkniętym. – Przyjazne tego typu technologiom otoczenie biznesowe i technologiczne sprzyja rozwojowi produkcji, dystrybucji i wykorzystania wodoru zarówno w energetyce, przemyśle jak i w transporcie. W najbliższym czasie możliwa będzie komercjalizacja kolejnych technologii, takich jak wykorzystanie wodoru jako substratu w produkcji paliw syntetycznych – argumentuje resorty.
Technologie wodorowe są priorytetem dla osiągnięcia Europejskiego Zielonego Ładu i kluczowym projektem Ministerstwa Klimatu i Środowiska. – Wizją PSW jest stworzenie polskiej gałęzi gospodarki wodorowej m.in. poprzez rozwój rodzimych patentów i technologii wodorowych oraz ich wykorzystanie na rzecz osiągnięcia neutralności klimatycznej i utrzymania konkurencyjności polskiej gospodarki. By stać się dostawcą nowoczesnych technologii tego typu konieczna jest jednak budowa całego łańcucha wartości oraz odpowiedniej infrastruktury – czytamy w projekcie dokumentu. W zakresie wsparcia konkretnych procesów produkcji wodoru w Polsce proponuje się podejście neutralne technologicznie. By zrealizować wizję przedstawioną w PSW wskazano 6 koniecznych do osiągnięcia celów.
wdrożenie technologii wodorowych w energetyce
Działania nakierowane na rozwój wykorzystania niskoemisyjnych technologii wodorowych w energetyce służą obniżeniu emisyjności sektora energetycznego i dywersyfikacji struktury wytwarzania energii, prowadzą do ograniczenia intensywności wykorzystania paliw kopalnych i zmniejszenia uzależnienia państwa od importu paliw, co w długiej perspektywie miałoby wpłynąć na poprawę bezpieczeństwa energetycznego .Wśród działań mających zrealizować ten cel wskazano m.in.:
- uruchomienie instalacji P2G klasy 1 MW na bazie polskich technologii – wsparcie dla stabilizacji pracy sieci dystrybucyjnych;
- wsparcie badań i rozwoju w zakresie tworzenia układów ko- i poligeneracyjnych w celu stworzenia
instalacji demonstracyjnych a następnie uruchomienie instalacji średniej wielkości; - rozpoczęcie wykorzystania wodoru jako magazynu energii.
Wykorzystanie wodoru jako paliwa alternatywnego w transporcie
Wykorzystanie pojazdów wodorowych w transporcie, obok pojazdów elektrycznych, przyczyni się do osiągnięcia celów w zakresie niskoemisyjnego transportu. Pierwiastek ten ma – zdaniem ministerstwa – potencjał do zastępowania paliw konwencjonalnych szczególnie w transporcie miejskim (autobusy), transporcie drogowym (transport ciężki i długodystansowy), transporcie kolejowym (lokomotywy i pojazdy trakcyjne wyposażone w ogniwa paliwowe i baterie) oraz transporcie morskim, a w dalszej perspektywie również w lotnictwie. W tym celu proponuje się między innymi:
- stworzenie warunków umożliwiających dopuszczenie do eksploatacji 500 wyprodukowanych w Polsce autobusów napędzanych wodorem w 2025 r. i rozpoczęcie eksploatacji 2000 autobusów wodorowych w 2030 roku;
- rozwój sieci bazowej poprzez budowę 32 stacji tankowania wodoru;
- powstanie pierwszych pociągów/lokomotyw wodorowych, które zastąpią ich spalinowe odpowiedniki na trudnych do zelektryfikowania trasach;
- wytwarzanie paliw syntetycznych w reakcji wodoru z CO, CO2, N2.
Wsparcie dekarbonizacji przemysłu
Wykorzystanie wodoru niskoemisyjnego pozwoli na znaczącą redukcję emisji gazów cieplarnianych polskiej gospodarki, przede wszystkim w sektorach, które trudno jest zelektryfikować. Przykładem jest przemysł ciężki, który należy do gałęzi gospodarki, w której najtrudniej osiągnąć neutralność klimatyczną.
W celu wsparcia dekarbonizacji przemysłu proponuje się między innymi:
- wsparcie działań na rzecz pozyskania i zastosowania niskoemisyjnego wodoru do procesów produkcji
petrochemicznej oraz nawozowej; - wprowadzenie węglowego kontraktu różnicowego jako instrumentu wsparcia transformacji klimatycznej przemysłu;
- wsparcie finansowe i organizacyjne studiów wykonalności przemysłowych dolin wodorowych w ramach budowy przemysłowych procesów o obiegu zamkniętym i docelowo powstanie co najmniej 5 dolin wodorowych ze znaczącym elementem infrastruktury przesyłowej wodoru.
Produkcja wodoru w nowych instalacjach
Do 2030 roku w zakresie produkcji wodoru konieczne jest stworzenie warunków do uruchomienia instalacji do produkcji wodoru ze źródeł nisko- i zeroemisyjnych. Planuje się wprowadzenie zachęt do działań innowacyjnych, które umożliwią polskim przedsiębiorcom wykorzystanie momentu rozwojowego oraz środków finansowych, oferowanych przez UE i międzynarodowe instytucje finansowe. W tym celu podjęte mają zostać między innymi następujące działania:
- uruchomienie instalacji do produkcji wodoru ze źródeł niskoemisyjnych m.in. w procesie elektrolizy, z
biometanu, gazów odpadowych, z gazu ziemnego z wykorzystaniem CCS/CCU, w drodze pirolizy oraz innych alternatywnych technologii pozyskiwania wodoru; - uruchomienie wytwarzania gazów syntetycznych w procesie metanizacji wodoru;
- wykorzystanie mocy zainstalowanej w OZE dla potrzeb produkcji wodoru i paliw syntetycznych w oparciu o proces elektrolizy. Zainstalowana moc elektrolizerów sięgnie w 2030 r. 2 GW;
- zapewnienie warunków do budowy instalacji do produkcji wodoru przy elektrowniach jądrowych.
Dystrybucja wodoru
Dla harmonijnego rozwoju gospodarki opartej na wodorze konieczne jest sprawne dostarczanie go z miejsca produkcji do odbiorcy końcowego oraz jego bezpieczne magazynowanie. Konieczne jest opracowanie analizy w zakresie najbardziej optymalnej formy przesyłu energii na rzecz rozwoju gospodarki wodorowej i następnie podjęcie działań wynikających z przeprowadzonych analiz. W tym celu zaproponowano m.in.:
- stopniowy rozwój sieci przesyłu i dystrybucji wodoru,
- wprowadzanie do sieci gazowych SNG wyprodukowanego w systemach P2G;
Stworzenie otoczenia regulacyjnego
By stworzyć konkurencyjny i sprawnie działający rynek wodoru w Polsce, konieczne jest – zdaniem ministerstwa – stworzenie regulacji, które usuną bariery rozwoju rynku wodoru oraz zachęcą do stopniowego zwiększania wykorzystania OZE dla potrzeb elektrolizy.
Do najważniejszych działań w tym zakresie należy stworzenie ram regulacyjnych funkcjonowania wodoru jako paliwa alternatywnego w transporcie, stworzenie podstaw funkcjonowania rynku wodoru i w dalszej perspektywie opracowanie legislacyjnego pakietu wodorowego – przepisów określających szczegóły funkcjonowania rynku, implementujących prawo UE w tym zakresie oraz wdrażających system zachęt do produkcji niskoemisyjnego wodoru.
Strategia przewiduje łącznie 40 działań na rzecz realizacji wyznaczonych celów.
Jędrzej Stachura/Bartłomiej Sawicki
Aktualizacja, 5 stycznia 2021 r., godz. 13:30 – Dodano cele strategii.
