Komisja przedstawiła wytyczne pomocy publicznej (CEEAG), która będzie mogła wesprzeć gaz w Polsce, jeżeli posłuży odejściu od węgla i nie zablokuje dalszej transformacji ku energetyce odnawialnej w zgodzie z celami polityki klimatycznej Unii Europejskiej.
Kolegium komisarzy unijnej przedstawiło nowe wytyczne odnośnie do klimatu, ochrony środowiska i energetyki (CEEAG), które mają zostać przyjęte formalnie w styczniu 2022 roku. Mają ułatwić budowę Europejskiego Zielonego Ładu.
– Europa będzie potrzebowała znacznych inwestycji zrównoważonych wspierających zieloną transformację. Chociaż duża część powstanie w sektorze prywatnym, wsparcie publiczne odegra rolę zapewniając szybką transformację. Nowe wytyczne wzmocnią nasze wszelkie działania na rzecz dekarbonizacji społeczeństwa – oceniła wiceprzewodnicząca Komisji Europejskiej Margrethe Vestager.
Wytyczne uwzględniają między innymi inwestycje w energetykę odnawialną, ale także takie na rzecz bezpieczeństwa dostaw energii. Zostały zrewidowane po to, aby dostosować je do wymogów pakietu regulacji Fit for 55, czyli rozwiązań mających przyspieszyć politykę klimatyczną i pozwolić na redukcję emisji CO2 o 55 procent do 2030 roku w Unii Europejskiej.
Pomoc państwowa będzie mogła pokrywać do 100 procent brakującego finansowania, jeżeli będzie zgodna z prawem klimatycznym i realizowana w warunkach konkurencji opartej na przetargach. Mają się także pojawić nowe narzędzia wsparcia, jak emisyjne kontrakty różnicowe. Mają zachęcać do inwestycji w efektywność energetyczną budynków oraz czystą mobilność.
Wytyczne obniżają także obciążenia wpływające na ceny energii dla przemysłu energochłonnego, aby ten nie przenosił się poza granicę Unii Europejskiej. Jednakże mają być one obniżane w zamian za jasne zobowiązania redukcji emisji gazów cieplarnianych przez podmioty objęte wsparciem.
Nowe zasady pomocy publicznej mają także być zbieżne z legislacją oraz polityką unijną poprzez „zakończenie wsparcia najbardziej zanieczyszczających paliw kopalnych, w sprawie których jest mało prawdopodobna pozytywna ocena Komisji oddziaływania na środowisko”. – Nowe inwestycje gazowe prawdopodobnie nie zostaną uznane, jeżeli nie zostanie udowodniona ich kompatybilność z celami klimatycznymi Unii Europejskiej na 2030 i 2050 rok (neutralność klimatyczna Unii Europejskiej do 2050 roku – przyp. red.) poprzez umożliwienie odejścia od bardziej szkodliwych paliw, ale bez uzależnienia się od technologii, które uniemożliwią szerszy rozwój czystszych rozwiązań – czytamy w komunikacie Komisji.
Wytyczne Komisji zostaną przyjęte w styczniu 2022 roku i będą obowiązywać od tego momentu. Państwa członkowskie będą musiały do nich dostosować obowiązujące mechanizmy wsparcia do 2024 roku. To szczególnie ważne dla Polski, która ma na przykład wsparcie w postaci rynku mocy, który subsydiuje energetykę węglową i będzie go chciała używać do rozwoju energetyki gazowej mającej ją zastąpić. Będzie to możliwe tylko po spełnieniu wytycznych Komisji. Polska chce zastępować energetykę węglową z użyciem gazowej w latach dwudziestych, sięgnąć po atom w 2033 roku i rozwijać go do 2043 roku i w ten sposób stabilizować energetykę odnawialną. Energetyka gazowa będzie mogła otrzymać pomoc publiczną, jeżeli Polska udowodni, że inwestycje na jej rzecz spełnią cele unijne na 2030 i 2050 roku, czyli doprowadzą do konsekwentnej redukcji emisji CO2. To dlatego nowe inwestycje gazowe zbieżne z tymi celami zakładają także dekarbonizację sektora gazu, na przykład przez zastąpienia gazu kopalnego odnawialnymi: wodorem i biometanem.
Komisja Europejska/Wojciech Jakóbik
Jakóbik: Gaz odnawialny zamiast Baltic Pipe? Druga fala dekarbonizacji może zagrozić Polsce
