– Jednym z ambitnych celów w zakresie tzw. odnawialnego wodoru jest osiągnięcie jego produkcji na poziomie 10 mln ton w państw członkowskich Unii Europejskiej. Przewiduje się również, że odnawialny wodór będzie importowany z państw trzecich do państw UE w wielkości takiego samego wolumenu do roku 2030 – pisze Agnieszka Górka ze Stowarzyszenia „Z energią o prawie” w BiznesAlert.pl.
Pod koniec lipca w Unii Europejskiej weszły w życie dwa rozporządzenia delegowane Komisji UE określające zasady produkcji wodoru odnawialnego (Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2023/1184 z dnia 10 lutego 2023 roku uzupełniające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 przez ustanowienie unijnej metodyki określającej szczegółowe zasady produkcji odnawialnych ciekłych i gazowych paliw transportowych pochodzenia niebiologicznego) oraz ustanowiające minimalny prog ograniczenia emisji gazów cieplarnianych (Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2023/1185 z dnia 10 lutego 2023 roku uzupełniające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 poprzez ustanowienie minimalnego progu ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w przypadku pochodzących z recyklingu paliw węglowych oraz poprzez określenie metodyki oceny ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, uzyskanego dzięki odnawialnym ciekłym i gazowym paliwom transportowym pochodzenia niebiologicznego oraz pochodzącym z recyklingu paliwom węglowym) wydane na podstawie przepisów delegujących zawartych w rozporządzeniu unijnym RED II.
Przywołane rozporządzenia delegowanego UE stały się podstawą do podjęcia działań przez ministerstwo klimatu i środowiska w zakresie regulacji ws. pomiaru odnawialnego wodoru oraz przyspieszenia procesu legislacyjnego w zakresie certyfikacji i gwarancji pochodzenia.
Idealny model rynku wodorowego będzie przybierał różne formy ze względu na miejsce wytwarzania i transport. Po pierwsze, przewiduje się własną produkcje zielonego wodoru w procesie elektrolizy za pomocą energii z OZE takich jak panele fotowoltaiczne, farmy wiatrowe oraz jego konsumpcję w miejscu produkcji na potrzeby wytwórcy.
Obecnie najtrudniejszą formą wytwarzania i transportu odnawialnego wodoru ze względów na duże nakłady finansowe, inwestycje budowlane jest wodór sieciowy – wprowadzany do systemu sieci wodorowych.
Warto podkreślić, że Unia Europejska nadal jest na etapie procedowania przepisów unijnych, regulujących funkcjonowanie sieci wodorowych w państwach członkowskich UE i trudno określić, kiedy poznamy ich ostateczny kształt. Ostatnią formą określającą funkcjonowanie wodoru odnawialnego na rynku jest zużycie wodoru w innym miejscu niż miejsce jego produkcji, co wiąże się z koniecznością uregulowania jego masowego transportu np. cysterny, statki. Właśnie wodór odnawialny transportowany środkami transportu innymi niż sieci gazowe stał się przedmiotem regulacji krajowych.
Obecnie za wdrożenie przepisów wykonawczych, które określą zasady dokumentowania wodoru odnawialnego w naszym kraju odpowiada ministerstwo klimatu i środowiska, które 27 lipca 2023 roku opublikowało projekt rozporządzenia w sprawie wymagań dotyczących pomiarów, rejestracji i sposobu obliczania ilości wodoru odnawialnego transportowanego środkami transportu innymi niż sieci gazowe jak np. cysterny, statki. Potrzeba uregulowania przywołanych zagadnień związana jest z koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa obrotu oraz rozwojem technologii odnawialnego wodoru.
Przedmiotem regulacji zgodnie z § 1 krajowego projektu rozporządzenia są:
- wymagania dotyczące pomiarów, rejestracji i sposobu obliczania ilości wodoru odnawialnego transportowanego środkami transportu innymi niż sieci gazowe;
- miejsce dokonywania pomiarów ilości wodoru odnawialnego
transportowanego środkami transportu innymi niż sieci gazowe; - sposób przeliczania ilości wodoru odnawialnego transportowanego środkami transportu innymi niż sieci gazowe na ilość energii wyrażoną w MWh.
Pomiary ilości wodoru odnawialnego transportowanego środkami transportu niż sieci gazowe są dokonywane przez wytwórcę wodoru odnawialnego, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 11 maja 2001 roku – Prawo o miarach (Dz. U. z 2022 r. poz. 2063) oraz zgodnie z aktualnym poziomem wiedzy i najlepszą praktyką.
Pomiar ilości odnawialnego wodoru odbywa się w miejscu jego wytworzenia. Ilość wodoru odnawialnego oblicza się na podstawie zsumowania wskazań urządzeń pomiarowo-rozliczeniowych, w których konstrukcji, sposobie wykonania i charakterystyce metrologicznej uwzględniono aktualny poziom wiedzy i najlepszą praktykę. Ilość wodoru odnawialnego przelicza się na ilość energii wyrażoną w MWh. We wzorze określono wartość opałową wodoru odnawialnego (39,41 kWh), czyli współczynnik ilości energii wyrażonej w kWh odpowiadający ilości 1 kg wytworzonego wodoru odnawialnego.
Jak można przeczytać w uzasadnieniu do analizowanego projektu rozporządzenia „niniejsze przeliczenie jest następnie podstawą do wydania przez prezesa Urzędu Regulacji Energetyki gwarancji pochodzenia dla otrzymanej z wodoru ilości energii, stanowiąc tym samym ułatwienie dla rozwoju handlu transgranicznego wodorem odnawialnym oraz podkreślenie właściwości wodoru odnawialnego jako nośnika energii.”
Po dokonaniu prawidłowego pomiarownia wodoru odnawialnego w celu potwierdzenia, że został wyprodukowany w sposób bezpieczny i zrównoważony oraz z wykorzystaniem energii odnawialnej powinien nastąpić proces certyfikacji i wydanie gwarancji pochodzenia.
Polski ustawodawca zobowiązany jest do implementacji dyrektywy RED II, w której uregulowano certyfikację odnawialnego wodoru oraz proces wydawania gwarancji pochodzenia. Polska długo zwlekała z procesem zaimplementowania unijnych regulacji, jednakże obecnie jest procedowany rządowy projekt nowelizacji ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw, który będzie wprowadzał do porządku krajowego przywołane zagadnienie (druk nr 3279). Prace nad projektem ustawy zostały ukończone wydaniem uchwały z poprawkami przez Senat.
Zgodnie z założeniami projektu ustawy gwarancje pochodzenia będą wydawane na wniosek wytwórcy odnawialnego wodoru przez złożenie wniosku do operatora systemu dystrybucyjnego gazu, operatora systemu przesyłowego gazu, a w przypadku transportu środkami innymi niż sieci gazowe do jednostki akredytowanej. Termin na złożenie wniosku będzie wynosił 30 dni od dnia zakończenia wytwarzania objętej tym wnioskiem ilość odnawialnego wodoru.
Jednostki akredytowane zostaną wyznaczone przez Polskie Centrum Akredytacji. Podmiot ten będzie odpowiadał za opracowywanie i publikuję szczegółowego programu akredytacji jednostek akredytowanych oraz czuwał nad wydawaniem i ograniczaniem zakresu akredytacji, zawieszaniem albo cofnięciem decyzji.
Dla prawidłowego rozwoju rynku odnawialnego wodoru powinno powstać kilkanaście jednostek akredytacji, które będą odpowiedzialne za weryfikowanie pomiarów jakości wodoru odnawialnego. Obecnie duża ilość takich jednostek pełni swoje funkcje w Europie Zachodniej (np. w Niemczech), gdzie poziom rozwoju rynku wodorowego jest na wysokim poziomie.
Po dokonanej certyfikacji prezes URE wydaje gwarancję pochodzenia w terminie 30 dni od dnia przekazania kompletnego wniosku o wydanie gwarancji pochodzenia przez operatora systemu dystrybucyjnego lub operatora systemu przesyłowego właściwego wodoru odnawialnego lub przez jednostkę akredytowaną. Gwarancja pochodzenia jest ważna przez okres 12 miesięcy od dnia zakończenia wytwarzania wodoru odnawialnego objętym wnioskiem o wydanie gwarancji pochodzenia.
Fedorska: Niemcy ogłaszają erę zielonego wodoru, ale…nie tak od razu
