Polska efektywność energetyczna wciąż w tyle. Zmieni to ustawa
(Teresa Wójcik)
Na najbliższym posiedzeniu Sejmu (27 – 29.04 ) zaplanowano pierwsze czytanie projektu ustawy o efektywności energetycznej. Rządowy projekt wpłynął 14.04, skierowany został do I czytania 18.04.
Celem projektu jest ustanowienie ram prawnych dla poprawy efektywności energetycznej gospodarki polskiej zgodnie z dyrektywą 2006/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej z dnia 5 kwietnia 2006 r. w sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych. Projekt ma stworzyć podstawy dla nowych rozwiązań w krajowym porządku prawnym zgodnie z dyrektywą 2012/27/UE.
W celu zwiększenia oszczędności energii projekt ustawy proponuje przepisy regulujące następujące obszary: zasady krajowego planu efektywności energetycznej; zadania jednostek sektora publicznego w zakresie efektywności energetycznej; zasady realizacji obowiązku uzyskania oszczędności energii; zasady przeprowadzania audytu energetycznego przedsiębiorstwa. Istotne jest też, że proponuje definicję efektywności jako „stosunek uzyskanej wielkości efektu użytkowe danego obiektu, urządzenia technicznego lub instalacji, w typowych warunkach ich użytkowania lub eksploatacji, do ilości zużycia energii przez ten obiekt, urządzenie techniczne lub instalację, albo w wyniku wykonanej usługi niezbędnej do uzyskania tego efektu.”
Rząd w projekcie utrzymał obowiązujący obecnie system świadectw efektywności energetycznej (tzw. białych certyfikatów). W uzasadnieniu do projektu ustawy podkreślono, że obowiązujący system białych certyfikatów jest m.in. rozwiązaniem sprawdzonym, a „ zmiana w podejściu do mechanizmu wsparcia mogłaby prowadzić do trudnych do przewidzenia konsekwencji”. Ten system to mechanizm wspierający oszczędzanie energii, który polega na nałożeniu na zobowiązane firmy obowiązku umarzania białymi certyfikatami zużycia energii. Alternatywą jest uiszczenie opłaty zastępczej. Białe certyfikaty otrzymują firmy, które zrealizowały przedsięwzięcia dające oszczędności energii. Białe certyfikaty to zbywalne prawa majątkowe, którymi handluje się na TGE, a które wydawane są przez Urząd Regulacji Energii (URE) w ramach procedury konkursowej projektów oszczędności energii.
Podmiot zobowiązany ustawą będzie musiał wykonywać działania służące poprawie efektywności energetycznej u odbiorcy końcowego, w wyniku których uzyskuje się oszczędności, potwierdzone audytem efektywności energetycznej lub uzyskać i przedstawić do umorzenia URE białe certyfikaty. Nowe rozwiązania idą w kierunku ograniczania możliwości rozliczania się opłatą zastępczą jako sposobem alternatywnym do umarzania białych certyfikatów. Projekt ustawy przewiduje, że w 2016 obowiązki oszczędności energii będzie można rozliczyć opłatą zastępczą tylko do 30 proc. wielkość obowiązku, w 2017 roku do 20 proc., a w 2018 już tylko do 10 proc. Miałyby także wzrosnąć koszty opłaty – w 2016 r miałaby ona wynosić 1000 zł/toe, w 2017 roku ma być podniesiona do 1500 zł/toe, a w roku 2018 oraz za każdy kolejny rok ma być zwiększana o 5 proc. w stosunku do wysokości jednostkowej opłaty zastępczej obowiązującej za rok poprzedni.
Efektywność energetyczna obok energetyki odnawialnej jest uznawana za drugi, bliźniaczy filar zrównoważonej polityki energetycznej w państwie. W wielu państwach uznaje się także, że przynosi korzyści dla bezpieczeństwa narodowego, ponieważ może przyczynić się do ograniczania poziomu importu energii z zagranicy i może spowolnić tempo wyczerpywania krajowych zasobów energii.
Dystans Polski do średniej europejskiej w zakresie najważniejszych wskaźników efektywności energetycznej obniżył się do kilkunastu procent, jednak w stosunku do najefektywniejszych gospodarek ciągle pozostaje znaczący. Od 2010 r. jest realizowany program „Polityka energetyczna Polski do 2030 roku”. Dokument ten, opracowany na podstawie ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne, odpowiada na najważniejsze wyzwania stojące przed polską energetyką zarówno w horyzoncie krótkoterminowym, jak i w perspektywie 2030 r. W wyniku realizacji działań przewidzianych w tej ustawie, nastąpiła znacząca poprawa efektywności energetycznej, a dzięki temu – zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego państwa. Stymulowanie inwestycji w nowoczesne, energooszczędne technologie oraz produkty, przyczynia się do wzrostu innowacyjności polskiej gospodarki, a także jej konkurencyjności.
Projekt ustawy przedstawionej Sejmowi przez rząd, zawiera szczegółowe zasady opracowania krajowego planu efektywności energetycznej (KPEE). Organem odpowiedzialnym za sporządzenie KPEE byłby Minister Energii, a miałaby go przyjmować w trybie uchwały Rada Ministrów.
