(US Department of Defense/Dagens Nyheter/Sverigeesterna/Bartłomiej Sawicki/Wojciech Jakóbik)
W minionym tygodniu w Sztokholmie odbyło się spotkanie przedstawicieli ministerstw obrony narodowej krajów nordyckich i bałtyckich z zastępcą sekretarza obrony USA, Robertem Work’em.
W oświadczeniu po zakończonych rozmowach Work podkreślił, że NATO będzie intensyfikować współpracę i ćwiczenia wojskowe prowadzone ze Szwecją i Finlandią. Kluczową dla bezpieczeństwa Szwecji jest bałtycka wyspa Gotlandia, która ma stać się także bazą sprzętową dla budowy w jej bliskim sąsiedztwie, gazociągu Nord Stream 2.
– USA bardzo poważnie traktują zagrożenia dla bezpieczeństwa szwedzkiej wyspy Gotlandia – powiedział zastępca sekretarza obrony USA. W zeszłym tygodniu w Sztokholmie odbyło się spotkanie przedstawicieli ministerstw obrony pięciu krajów nordyckich: Islandii, Norwegii, Danii Szwecji i Finlandii oraz Państw Bałtyckich: Litwy, Łotwy i Estonii z zastępcą sekretarza obrony USA, Robertem Workiem. – Gotlandia jest terenem uważanym za kluczowy obszar Morza Bałtyckiego. Nie mogę mówić o hipotetycznych przypadkach oraz o planowaniu operacyjnym. Jest to jednak kluczowy obszar. Chcielibyśmy podjąć bardzo, bardzo poważne kroki, jeśli pojawi się zagrożenie dla Gotlandii – powiedział Robert Work na konferencji prasowej.
Kooperacja wojskowa i technologiczna
– W ramach rozszerzonego partnerstwa NATO, ściśle współpracujemy ze Szwecją. Wspieramy wspólne ćwiczenia, omawiamy w jaki sposób możemy wymieniać się między sobą ostrzeżeniami i sygnałami o zagrożeniu – podkreślił Work. Zaznaczył on jednak jasno, że współpraca Szwecji i USA nie obejmuje gwarancji obronnych lub odpowiedników artykułu 5 Paktu Północnoatlantyckiego.
Uczestnicy zeszłotygodniowego spotkania omówili współprace regionalną państw regionu. – Rozmawialiśmy o skandynawskich i bałtyckich perspektywach … o aktywności niektórych (Rosji – red.), jak również innych wyzwaniach dla bezpieczeństwa Sojuszu i naszych partnerów. Dyskutowaliśmy także o współpracy oraz o prowadzonych ćwiczeniach wojskowych w Szwecji o nazwie „Northern Flag”, o lotniczych misjach patrolowych w Krajach Bałtyckich „Baltic Air Policing”, wzmacnianiu strategii odstraszania oraz współpracy w ramach walki z terrorystami z tzw. Państwa Islamskiego.
– Rozmowy dotyczyły rozwoju potencjału militarnego w powietrzu i na morzu oraz agresywnego zachowania Rosjan, które staje się coraz bardziej powszechne na Bałtyku. W Szwecji istnieje szeroki konsensus polityczny w kwestii bliższej współpracy w regionie ze Stanami Zjednoczonymi, która jest konieczna aby poprawić zdolności operacyjne Szwecji – mówi Jan Salestrand, szwedzki sekretarz obrony.
Robert Work rozmawiał także ze swoimi skandynawskimi odpowiednikami o współpracy w ramach zaprezentowanego 2 lata temu nowego podejścia „third offset strategy” , które zakłada rozbudowę wojskowych wyspecjalizowanych robotów. Współpraca technologiczna obejmuje kooperacje w ramach wykorzystania grafenu, który może być stosowany w układach elektronicznych, szeregu urządzeń medycznych, przemysłowych oraz chemicznych. Współpraca obejmuje także obszary sztucznej inteligencji, systemów autonomicznych i wykrywania zagrożenia jądrowego. – Wszystkie technologie to obszary współpracy o dużym znaczeniu dla Stanów Zjednoczonych – powiedział Work.
Bezpieczeństwo Gotlandii a Nord Stream 2
Omawiając kwestie gazociągu Nord Stream 2, Szwedzi podkreślają głównie aspekty militarne, jakie wiążą się z nową infrastrukturą na dnie Morza Bałtyckiego. Zdaniem szwedzkiej prasy oraz analityków w tym m. in. Andersa Åslunda z Atlantic Council, Nord Stream 2 grozi zwiększeniem penetracji militarnej Morza Bałtyckiego przez Rosję, pod pretekstem ochrony swoich interesów gospodarczych.
Estoński Kongres Narodowy w Szwecji (ENCS) 23 kwietnia przyjął rezolucję, w której wyraża obawy odnośnie bezpieczeństwa na Morzu Bałtyckim w związku z planami budowy gazociągu Nord Stream 2. Zgodnie z informacjami portalu BiznesAlert.pl, portem świadczącym usługi serwisowe ma stać infrastruktura w Slite w na Gotlandii. Ministerstwo Spraw Zagranicznych Szwecji, odpowiadając w marcu na list Kongresu podkreślił, że rząd w Sztokholmie, z uwagą przygląda się Nord Stream 2. Projekt zostanie oceniony na gruncie prawa międzynarodowego w tym regulacji Narodów Zjednoczonych w ramach Konwencji o morzu oraz Konwencji o ocenach i oddziaływania na środowisko. Szwedzkie MSZ sygnalizuje również, że to Komisja Europejska ustali czy projekt jest zgodny z prawem UE oraz z celami polityki energetycznej wyrażonych w unii energetycznej UE. Zaznaczono jednocześnie, że regiony w Szwecji mają dużą autonomie. Oznacza to, że władze lokalne mają dużą swobodę w decydowaniu o inwestycjach zagranicznych.
W kontekście militarnym, MSZ Szwecji podkreśla, że w latach 2016 -2020 rząd zwiększy wydatki na zbrojenia do poziomu 10,2 mld koron. Plany dotyczą także zwiększenia militarnej obecności na Gotlandii – czytamy w liście w szwedzkiego MSZ.