Mobility-as-a-Service (MaaS) to połączenie różnych usług transportowych w jeden spójny system, dostępny na żądanie.
MaaS łączy transport publiczny, przejazdy współdzielone, wypożyczalnie rowerów i samochodów, taksówki, krótkoterminowy najem pojazdów. Sprawia, że z poziomu aplikacji użytkownik może zdecydować, która z usług będzie dla niego najkorzystniejsza pod względem czasu przejazdu, kosztów, ilości przesiadek. Zintegrowanie systemu płatniczego redukuje konieczność dokonywania pojedynczych zakupów biletów lub rozliczania się za przejazdy. MaaS ma zaspokajać potrzeby związane z przemieszczaniem się i niwelować niedogodności związane z podróżowaniem. Idea MaaS zrodziła w się Helsinkach w Finlandii, a za jej ojca uważa się Sampo Hietanena, dyrektora generalnego MaaS Global.
Mniej prywatnych samochodów
MaaS łączy się z rozwojem nowych modeli biznesowych, co przekłada się na zyski przedsiębiorstw włączających się do systemu. Celem MaaS jest stworzenie takich warunków, aby wyeliminować maksymalnie dużo prywatnych samochodów z centrum miast, ale w taki sposób, aby użytkownicy nie mieli poczucia, że jakość ich podróży pogorszyła się. Jednym ze sposobów jest przygotowanie oferty tak, aby transport publiczny był wyraźnie tańszy od posiadania i korzystania z prywatnego samochodu. Bardziej zrównoważone podejście do transportu i przemieszczania się staje się celem, a dzięki rozwojowi technologii staje się rzeczywistością. Zmniejszenie korków, przestrzeń dla pieszych, bezpieczeństwo rowerzystów, mniej uciążliwych przesiadek – to wyzwania dla projektantów rozwiązań w inteligentnych miastach.
Rozliczenia
Dla dostawców rozwiązań transportowych MaaS to możliwość poszerzenia oferty oraz uproszczenia kwestii związanych z rozliczeniami. Transport na żądanie ma łączyć klientów z usługodawcami w taki sposób, aby obie strony transakcji odnosiły korzyść. W MaaS zmieści się także transport towarów, które należą do podróżujących. Kwestie związane z architekturą systemów, rozliczeniami, roamingiem łączą się w MaaS ze zdefiniowaniem otwartości systemu.
Dialog między samorządowcami a mieszkańcami
MaaS rozwija się na wszystkich kontynentach. Multimodalne podejście do komunikacji i postępująca cyfryzacja dają możliwość projektowania rozwiązań wyskalowanych na potrzeby lokalnych społeczności. Istotnym elementem transformacji w podejściu do komunikacji i otwarciu się na możliwość rozwijania transportu na żądanie jest podejmowanie przez władze lokalne i biznes dialogu z użytkownikami systemu. Między innymi w tym celu powoływane są różnego rodzaju rady i alianse łączące przedstawicieli ruchów miejskich, samorządowców, przedstawicieli sektora transportu i biznes. Szerokie spojrzenie na potrzeby mieszkańców i inkluzywność systemu gwarantują rozwój i sukces podejmowanych lokalnie działań. Temu służyć ma nowo powołana przez władze Warszawy a mająca działać przy Zarządzie Transportu Miejskiego Rada Warszawskiego Transportu Publicznego.
Rozwój technologii
Dotychczasowe przykłady wdrożeń to dopiero początek innowacji w transporcie. Wraz z rozwojem technologii i ich adaptacją na potrzeby transportu skala oddziaływania będzie się poszerzać. Internet Rzeczy, technologia blockchain, autonomia pojazdów, elektryfikacja transportu, rozwój technologii satelitarnych – wraz z rozwojem tych zjawisk będzie rozwijać się też MaaS. Jak samorządy mogą wspierać rozwój MaaS? Poprzez zachęty i udogodnienia dla użytkowników systemów miejskich. Koncentracja na rozwiązaniach transportowych dla ludności jest dziś łatwiejsza niż była kiedykolwiek, właśnie dzięki rozwojowi technologii. Dlatego też programy zastosowane już w niektórych częściach świata mogą być implementowane z łatwością w innych. Kompleksowość MaaS polega także na tym, że do systemu włączane są usługi nie bezpośrednio związane z transportem, takie jak darmowy pakiet połączeń sieci komórkowych (np. w wariantach dla turystów zagranicznych), możliwość korzystania z bibliotek, dostęp do muzeów, możliwość uczestniczenia w wybranych wydarzeniach kulturalnych, ale także przesyłki kurierskie, dostawa jedzenia lub dostęp do usług pralniczych.
Miejsce dla koncernów i start-upów
Bieżąca analiza danych udostępnianych przez użytkowników MaaS będzie przyczyniać się do jeszcze lepszego, elastycznego przygotowywania oferty. Kastomizacja w sferze transportu to niedaleka przyszłość. Ekosystem MaaS będą tworzyć różnorodne podmioty, które sprawią, że miasta będą stawać się bardziej przyjazne mieszkańcom. Niezbędna infrastruktura pozwalająca rozwijać się MaaS będzie powstawać równolegle z rozwojem w kierunku Smart City. Dostrzegają to zarówno start-upy, mające na celu dostarczanie innowacyjnych rozwiązań w obszarze Smart City, jak i globalne koncerny.
Wzorcowe wdrożenie i wskazówki dla polskich miast
W Polsce Mobility-as-a-Service raczkuje. Możliwe, że władze miast już myślą o tym, aby np. Urban Card we Wrocławiu, obsługiwana przez First Data, mogła być połączona z systemem wypożyczalni miejskich samochodów Vozilla czy rowerów. Mając możliwość rozliczenia korzystania z kilku środków transportu w jednej transakcji – o to przede wszystkim chodzi w MaaS – koncepcja jak pokazuje dotychczasowa tendencja będzie zdobywać nowych zwolenników. Przemieszczanie w tym modelu traktowane jest jako jednolita usługa. Takie podejście do transportu zawiera np. karta lub aplikacja uprawniająca do korzystania z przejazdów aglomeracyjnych oraz wypożyczani rowerów. Można się spodziewać, że niebawem na rynku pojawi się znacznie więcej podmiotów zainteresowanych MaaS. Naturalnymi partnerami będą operatorzy sieci komórkowych, mający doświadczenie w przetwarzaniu danych, dostarczaniu coraz szerszego koszyka usług, w tym np. usług ładowania i rozliczania przejazdów samochodów elektrycznych, operatorzy bikesharingu i carsharingu, których w polskich miastach przybywa. Wzorcowe wdrożenie można obserwować w stolicy MaaS – Helsinkach, gdzie w jednym systemie połączone są: transport miejski, taksówki i wypożyczalnie samochodów, a tej wiosny dodany zostanie system rowerów miejskich. W systemie Whim są trzy warianty: Whim To Go, w którym nie ma opłaty miesięcznej, rozliczane są poszczególne przejazdy transportem miejskim, taksówkami do 5 km, samochodami i rowerami, również za wypożyczenie; Whim Urban z opłatą miesięczną 49 euro, dzięki której można dowolną ilość razy korzystać z komunikacji miejskiej, jest do dyspozycji 10 euro na przejazdy taksówką i 49 euro na wypożyczenie samochodu; Whim Unlimited z miesięczną opłatą 499 euro, upoważniającą do nielimitowanego dostępu do transportu publicznego, taksówek oraz samochodów. Polskie miasta mają ogromny potencjał rozwojowy czekają je także liczne przeobrażenia czy postawią w najbliższych latach na MaaS?
